چکیده عقل ناب

علیرغم پژوهشها و تحقیقات گسترده‌ای که در باب تاریخ ایران در دوره قاجاریه, و مشروطیت انجام شده است، هنوز بحث و بررسی درباره برخی جنبه‌های اصلی تاریخ دوره مذکور، با به طور کلی مورد غفلت قرار گرفته و یا آنکه مراحل نخست تحقیقی را طی می‌کند. بررسی ریشه‌ای ساختار اقتصادی و اجتماعی و مبانی توسعه نیافتگی ایران در دوره قاجار، از جمله مباحث مغفول عنه، و پژوهش درباره تحولات فکری و اندیشه سیاسی، نیز در شمار بحثهائی است که هنوز در آغاز راه است. شاید یکی از دلایل اصلی عدم پژوهش جدی و مستمر در باره اندیشه‌های سیاسی تاریخ ایران، به طور اعم، و تاریخ دوره قاجاری، به طور اخص، غلبه تفکر سنتی تاریخ نگاری و اصالت تاریخ نگاری سیاسی، بر حوزه‌های پژوهش تاریخی و ذهن تاریخ نگاران ایرانی بوده است. غافل از آنکه، حتی اگر برای مطالعه سیر تفکر در تحولات تاریخی، نقش بنیادین قائل نباشیم، در این معنا نمی‌توان تردید کرد که فهم ابعاد عدیده و قلمروهای متنوع تاریخ هر سرزمین، منوط و متکی به فهم و وارسی تفکر موجود و اندیشه‌های سیاسی خاصی است که در بستر حیات تاریخی یک ملت تکوین یافته و در همان حال، در آفرینش تحولات بعدی، دخالت و نقش مستقیم داشته‌اند.کتاب حاضر درواقع کتاب نخست از مجموعه رسایل مشروطیت است در همان نخستین سالهای استقرار نظام مشروطه رسائل عدیده ای در این زمینه انتشار یافتند که تعدادی از آنها در این کتاب آورده شده است.